2024-2025 Eğitim ve Öğretim Yılı Yıllık Faaliyet Raporu

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU

 ENGELLİ ÖĞRENCİ KOMİSYONU BAŞKANLIĞINA

Yeditepe Üniversitesi Engeli Olan Öğrenciler Danışma ve Koordinasyon Birimi (EÖDK)

2024-2025 Eğitim ve Öğretim Yılı Yıllık Faaliyet Raporu

Yeditepe Üniversitesi Engeli olan Öğrenciler Danışma ve Koordinasyon (EÖDK) Birimi, Üniversitemizde öğrenim gören engeli olan öğrencilerin öğrenim hayatlarını kolaylaştırabilmek, gerekli akademik ortamın hazırlanmasını ve eğitim-öğretim süreçlerine tam katılımlarını sağlamak için gerekli tedbirleri almak ve düzenlemeler yapmak amacıyla 25/11/2010 tarihinde kurulmuştur. EÖDK Biriminin misyonu bireylerin ders materyallerine ve eğitim öğretim hayatına ve akademik çalışmalara erişilebilirliklerini en üst seviyede tutabilmektir. Bu kapsamda, dersler/sınavlar sırasında ihtiyaç duyacakları akademik ortamı hazırlayarak, engelleri nedeniyle eğitim-öğretim süreçlerinde yaşayabilecekleri sorunlara yönelik problemleri tespit ederek, tedbirleri alarak ve çözümler geliştirerek öğrencilerin eğitim-öğretim hayatına akademik ve fiziksel olarak tam katılımları sağlamaktadır. Üniversitemiz Rektör yardımcılığına bağlı olarak çalışan birimimizde, bir koordinatör ve bir uzman görev yapmaktadır. EÖDK biriminin bir danışma kurulu bulunmaktadır (EK1). Danışma kurulu üniversitemizde akademik veya idari birimlerinde görev yapmakta olan üyelerden oluşmaktadır.  Bu kurula Üniversitemiz Rektör Yardımcısı başkanlık etmektedir. Üniversitemizin fakülte ve yüksekokullarındaki bölümlerde Rektörlük tarafından atanmış olan birEngeli Olan Öğrenci Danışmanı bulunmaktadır (EK2). Engeli Olan Öğrenci Danışmanlarına ilgili bölümlerdeki öğrencilerin eğitim öğretim ve diğer ihtiyaçları kapsamındaki konular birimimiz tarafından aktarılmakta, kendileri ile engeli olan öğrencilerimize spesifik olarak geliştirilecek çözüm önerileri bağlamında gerekli koordinasyonlar sağlanmaktadır. Üniversitemize kayıt olan öğrenciler veya aileleri kendi istekleri doğrultusunda doğrudan e-posta veya telefon ile başvuru yaparak birimimiz ile iletişime geçebilirler. Öğrencilerin eğitim, öğretim ve sınavlarla ilgili süreçleri, Yeditepe Üniversitesi Engeli olan Öğrenciler Danışma ve Koordinasyon Birimi Yönergesi (EK-3) ve Sınav Yönergesi kapsamında sürdürülmektedir (EK-4). Yapılan tüm çalışmalar, faaliyetler “Engelsiz Yeditepe” kapsamında üniversite web sayfamızda (http://engelsiz.yeditepe.edu.tr) güncel olarak yayınlanmaktadır.

2024-2025 Eğitim Öğretim döneminde EÖDK birimi, birimden sorumlu Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ece Ceylan Baba’nın Başkanlığında, birim koordinatörü Prof. Dr. Feryal Subaşı ve birim danışmanı Uzm. Fzt. Simay Atıcı ile faaliyetlerine devam etmiştir (EK-5). Birimin danışma kurulu üyeleri, Bilgisayar Mühendisliği, Makine Mühendisliği, Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü, Grafik Tasarımı Bölümü, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Özel Eğitim Öğretmenliği Bölümü, Psikiyatri, Psikoloji, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık gibi farklı bölümlerdeki öğretim üyelerinden ve idari birimlerin (kütüphane, spor–kültür ve yurtlar, güvenlik) sorumlu müdürlerinden oluşmaktadır.  Engeli Olan Öğrenci Danışmanları ise, her bölümden atanmış, öğretim görevlisi ve üyelerinden oluşmaktadır.

EÖDK biriminde 2024-2025 eğitim ve öğretim yılında birimimize kayıtlı olan ve düzenli olarak temas halinde olduğumuz 28 öğrencimiz bulunmaktadır. 28 öğrencimizin engel durumları; görme (5 öğrenci), nörogelişimsel (6 öğrenci), fiziksel (8 öğrenci), sistemik (2 öğrenci), işitme (1 öğrenci), ortopedik (6 öğrenci) problemler şeklindedir.

2024-2025 Eğitim-Öğretim döneminde birimimize başvuran öğrencilere sağlanan kolaylıklar (EK-6):

1. Birimimize kayıtlı yirmi sekiz (28) öğrencimizin talepleri doğrultusunda ilgili derslerin danışman öğretim üyesi/görevlisi hocalarımızla görüşmeler sağlanmış, gerekli bilgiler paylaşılmıştır. Bu kapsamda öğrencilerimize sınavlar sırasında ek süre desteği, sınavlarında asistan hoca desteği ve/veya ayrı bir sınıfta sınava katılma desteği sağlanmıştır. Eğitim öğretim yılı boyunca bireysel olarak takip yapılmıştır ve öğrencilerimizin ihtiyaçları doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılmıştır.
2. Birimimize kayıtlı Tarih, Makine Mühendisliği ve Matematik Bölümlerinde öğrenim gören, işitme veya görme engeli bulunan üç (3) öğrencimizin talepleri kapsamında, ders sorumlusu öğretim elemanları ile iletişime geçilmiş olup, öğrencilerin ders notlarına dersten önce erişebilme talepleri iletilmiştir ve süreçler birimimizin koordinasyonu ile yürütülmüştür.
3. Görme engeli bulunan üç (3) öğrencimize (Matematik Bölümü, Fizik Bölümü, Hukuk Bölümü) dönem boyunca sınavlarında okutman desteği sağlanmıştır.
4. Görme engeli bulunan iki (2) öğrencimize (Fizik Bölümü, Matematik Bölümü) akademik destek sağlayacak materyaller (Tactipad kabartma çizim tahtası, Braille Ekran, Ekran okuyucu programı) satın alınmıştır.
5. Görme engeli bulunan bireyler için görüntülü destek sağlayan DANIŞ sistemi satın alınmıştır. Danış, görme engeli olan bireylerin iç ve dış mekanlarda yön bulmasını kolaylaştıran, bireylere görüntülü destek sağlayan bir uygulamadır.  Kampüs içinde bulunan herkes (öğrenciler, akademik ve idari personel, misafirler dahil) Danış uygulamasından tamamen ücretsiz olarak yararlanabilmektedir.
6. Birimimize kayıtlı görme engeli bulunan iki (2) öğrencimize (Fizik Bölümü, Matematik Bölümü) ihtiyaçları ve talepleri doğrultusunda oryantasyon süresi boyunca akran desteği sağlanmıştır.
7. Görme engeli bulunan bir (1) öğrencimize (Matematik Bölümü) eğitim öğretim dönemi boyunca iki (2) akran danışmanı öğrenci desteği sağlanmıştır. Akran danışmanlığı yapan öğrencilerimize üniversitemiz tarafından yemek bursu verilmiştir.
8. Birimimize kayıtlı iki (2) öğrencimize (ortopedik, miyopati) öğrenim gördüğü binalarda (hazırlık okulu, hukuk binası) ihtiyaçları doğrultusunda tekerlekli sandalye tahsis edilmiştir.
9. Görme engeli bulunan iki (2) öğrencimizin (Makine Mühendisliği, İşletme) talebi doğrultusunda dersin sorumlu öğretim elemanın onayı ile sınav kağıtlarında punto düzenlemesi yapılmıştır.
10. Tekerlekli sandalye kullanan iki (2) öğrencimiz (Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yazılım Geliştirme Bölümü) için talepleri doğrultusunda dersliklere dönem boyunca laptop masası konulması sağlanmıştır.
11. Birimimize kayıtlı on yedi (17) öğrencimizin [ortopedik (12), sistemik (2), bedensel (2), görme (1)] talepleri doğrultusunda ve özel ihtiyaçları kapsamında akademik yıl boyunca kampüs içi ulaşımda üniversitemiz tarafından özel araç desteği sağlanmıştır.

2024-2025 Eğitim-Öğretim Döneminde Engeli Olan Öğrenciler Danışma ve Koordinasyon Birimi Tarafından Düzenlenen Toplantılar

EÖDK Birimi tarafından, engeli bulunan öğrencilerin akademik süreçlerde karşılaştıkları zorlukları tespit etmek ve bu zorluklara yönelik çözüm önerileri geliştirmek amacıyla çeşitli toplantılar düzenlenmiştir. Bu kapsamda, Matematik ve Fizik bölümleri başta olmak üzere ilgili akademik birimlerle çevrim içi ve yüz yüze toplantılar gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda EÖDK biriminin koordinasyonuyla yapılan toplantılar:

1. 08.10.2024 tarihinde Matematik ve Fizik Bölümlerinden Dr. Öğr. Üyeleri, Araştırma Görevlileri, Öğretim Görevlileri ile EÖDK Birimi’nin koordinasyonuyla, görme engeli bulunan öğrencinin derslerde etkin şekilde desteklenmesini sağlamak amacıyla bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Toplantıda, ders materyallerinin erişilebilir formata dönüştürülmesine, ders notlarının öğrenciyle ders öncesinde erişilebilir biçimde paylaşılmasına, ders anlatımı sırasında kullanılan resim, şema ve grafiklerin detaylı biçimde betimlenmesine karar verilmiş ve bu uygulamalar dönem boyunca hayata geçirilmiştir. Ayrıca, anlatımda “bu, şununla etkileşim içindedir” gibi belirsiz ifadeler yerine açık ve tanımlayıcı dil kullanılmasına, tahtaya yazılan her bilginin sözlü olarak da ifade edilmesine yönelik kararlar alınmış ve bu kararlar uygulamaya konmuştur. İleri ders dönemlerinde kullanılacak olan LaTeX programının ise öğrenciye araştırma görevlileri tarafından başlangıç seviyesinde öğretilmesine karar verilmiş ve ilgili gelişmeler  öğrencimizle paylaşılmış, dönem boyuncada kendisine ihtiyaları doğrultusunda  destek sağlanmıştır.
2. 11.10.2024 tarihinde, Matematik ve Fizik Bölümlerinden Dr. Öğr. Üyeleri, Araştırma Görevlileri, Öğretim Görevlileri, EÖDK Birimi ve ilgili bölüm öğrencisinin katılımıyla, görme engeli bulunan öğrenciye sunulan akademik desteğin artırılması amacıyla bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Toplantıda, ders sonrasında bölüm akademisyenleri ve öğretim görevlilerinin öğrencinin anlamadığı noktaları tekrar etmesi kararlaştırılmış, bu süreç öğrencinin danışman hocası ve EÖDK birimi uzmanı tarafından takip edilmiştir. Belgelerin erişilebilirliğini artırmak adına materyallerin MatML veya Word formatında öğrenciye sunulmasına karar verilmiş ve uygulamaya konulmuştur. Şekil ve grafik betimlemelerinde yapay zeka destekli araçlardan faydalanılması planlanmış, bu doğrultuda Yeditepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümünden destek alınmasına karar verilmiştir. Laboratuvar uygulamalarında öğrencinin değerlendirme ölçütünün mekanik beceriden ziyade deneyin teorik bilgisine hâkimiyet olması gerektiği kararlaştırılmış ve pratik sınavlar bu esaslara göre düzenlenmiştir. Pratik sınavlarda deneyin uygulanmasını başka bir kişi yapabilmekle birlikte, raporlamanın öğrenci tarafından yapılması gerektiği belirlenmiş; asistan hocaların ise sınav sırasında yalnızca öğrencinin yönlendirmeleri doğrultusunda hareket etmesi şeklinde önlemler alınmıştır.
3. 23.10.2024 tarihinde, EÖDK biriminin yönlendirmesiyle Yeditepe Üniversitesi dışında bir paydaş olarak Boğaziçi Üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Merkezi (GETEM) Müdürü Dr. Engin Yılmaz’ın da katılımıyla; Matematik ve Fizik Bölümlerinden Dr. Öğr. Üyeleri, Araştırma Görevlileri, Öğretim Görevlileri, EÖDK Birimi ve ilgili bölüm öğrencisinin katılımıyla bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Toplantının amacı, görme engeli bulunan öğrencinin eğitim-öğretim sürecinde karşılaşabileceği sorunlara yönelik dış paydaş görüşlerinin alınmasıdır. Toplantıda, yapay zeka teknolojilerinin eğitim materyallerinin dönüştürülmesinde daha etkin kullanılmasına karar verilmiş ve bu destek dönem boyunca sağlanmıştır. Öğrencimize Matematik bölümüne ait el yazısı notların dijital ortama aktarılması desteği sağlanabilmesi için, Matematik ve İlköğretim Matematik Öğretmenliği bölümlerinden gönüllü   iki öğrenci akran danışmanı olarak üniversitemiz tarafından belirlenmiştir. Bu öğrencilere üniversitemiz yemek bursu desteği sağlamıştır.   Akran danışmanı öğrenciler ayrıca; ders notlarının seslendirilmesi ve görsellerin betimlenmesi konusunda da öğrencimize destek olmuşlardır.  Ders sorumlusu öğretim elemanları, dersten önce ders kapsamında kullanacakları materyallerin yanısıra, ders sırasında tahtaya çizilecek görsellerin fotoğraflarını da çekerek öğrenciye iletmişlerdir. Öğrencimizin anlamakta zorlandığı veya tekrar dinlemek istediği ders konular öğrencimize özel planlanmış danışmanlık saatlerinde   Öğr. Üyeleri, Araştırma görevlileri tarafından   tekrar anlatılmıştır.
4. 30.10.2024 tarihinde, Matematik ve Fizik Bölümlerinden Öğr. Üyeleri, Araştırma Görevlileri, Öğretim Görevlileri, EÖDK Birimi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Dr. Esin Onbaşıoğlu ve Araş. Gör. Mehmet Ali Bayram ile ilgili bölüm öğrencisinin katılımıyla, yapay zekânın matematik alanında kullanımına yönelik bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Görme engeli bulunan öğrencimizin derslerde görselleri daha rahat  algılayabilmesi ihtiyacına yönelik olarak düzenlenen toplantıda, Matematik ve Fizik Bölümü öğretim elemanları ile öğrencimiz, mevcut ihtiyaçlarını  ifade etmiş; Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim elemanları bu ihtiyaçlara yönelik çeşitli çözüm önerileri sunmuştur. Sunulan öneriler öğrenciyle birlikte değerlendirilmiştir. ChatGPT dışında, görsellerin daha etkili betimlenmesini sağlayan Gemini, AI Studio ve NotebookLM gibi Google uzantılı yapay zekâ araçlarının kullanılmasının uygun olacağı belirtilmiş; bu sayede uzun metinlerin seslendirilmesi, içeriklerin betimlenmesi ve özellikle görsellerin ayrıntılı şekilde aktarılması konularında çözüm sağlanmıştır. Ayrıca, matematik alanına özgü ihtiyaçlara yönelik olarak Matvision, GitHub üzerinde yer alan özel GPT’ler gibi kaynakların kullanımı önerilmiş; bu araçların görsel betimleme ve metinler içindeki sembollerin sesli aktarımı konularında önemli kolaylıklar sunabileceği ifade edilmiştir.
5. 26.03.2025 tarihinde, Yeditepe Üniversitesi Fizik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Vildan Üstoğlu İnal, Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Fatma Melda Patan Alper, EÖDK Birimi ve görme engeli bulunan Fizik bölüm öğrencisinin katılımıyla, 2025–2026 öğretim yılı bahar döneminde öğrencinin karşılaşabileceği potansiyel akademik zorlukların değerlendirilmesi amacıyla bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Bu toplantıda, ders materyallerinin yeni döneme kadar erişilebilir hale   getirilmesine karar verilmiştir. Ayrıca, öğrencimizin  eğitim sürecinde destek alabileceği iki (2) akran danışmanına yemek bursu sağlanması için talep oluşturulmasına ve eğitimde erişilebilirliği artırmaya yönelik materyallerin temin edilmesi için satın alma sürecinin başlatılmasına karar verilmiştir.
6. 28.03.2025 tarihinde ise Matematik Bölüm Başkanı Doç. Dr. İlknur Kuşbeyzi Aybar, EÖDK Birimi ve görme engeli bulunan Matematik bölüm öğrencisinin katılımıyla, yeni dönem öncesi öğrencinin ihtiyaçlarını değerlendirmek amacıyla bir toplantı daha gerçekleştirilmiştir. Toplantıda, hâlihazırda öğrencimize  destek veren iki (2) akran danışmanın sayısının artırılması gerekliliği vurgulanmış,  yeni dönemde üç (3) öğrenci için burs talebinde bulunulmasına karar verilmiştir. Bunun yanı sıra, önceki dönemlerde okutman desteği ile gerçekleştirilen sınav uygulamasının güncellenmesi gerektiği değerlendirilmiş; sınavların erişilebilir formatta öğrenciye sunulması, öğrencinin kendi bilgisayarında sınavı tamamlaması ve bu sürecin gözetmen eşliğinde yürütülmesi yönünde yeni bir sınav prosedürü belirlenmiştir.

2024-2025 Eğitim Dönemi Harcama Miktarı:

2024-2025 eğitim döneminde yapılan toplam harcama 1.192.075,25 TL ‘dir (EK-7). Yeditepe Üniversitesi EÖDK Birimi’mizin bütçesi geçtiğimiz yıla oranla 2024-2025 eğitim öğretim yılında %54,62 oranında artmıştır.

Sonuç olarak; 2023-2024 yılında Yeditepe Üniversitesi EÖDK Birimi’mizin hedefi “Engelsiz Yeditepe” olarak öğrencilerimize dersler/ sınavlar sırasında ihtiyaç duydukları akademik ortamı hazırlamak, engelleri nedeniyle eğitim-öğretim süreçlerinde yaşayabilecekleri akademik ve fiziki problemlere yönelik tedbirleri ve çözümleri en üst seviyede sağlamaktır. Diğer yandan öğrencilerimizin sosyal ve sportif aktivitelere katılımlarını geliştirmek ve teşvik etmek üzere çalışmalar yapılmaktadır. Sosyal sorumluluk ve araştırma projelerine gelecek dönem de devam edilecektir.

Gelecek akademik dönemde, engeli olan öğrencilerimizin üniversite yaşamına tam ve eşit katılımını güçlendirmek amacıyla çalışmaların sistematik biçimde sürdürülmesi planlanmaktadır. Bu kapsamda, kampüs genelinde görev yapan idari personel ve hizmetlilere yönelik “Hizmet İçi Eğitim Programları” düzenlenerek, engeli bulunan öğrencilerin kampüs içinde karşılaştıkları güçlüklerin azaltılması ve farkındalık düzeyinin artırılması hedeflenmektedir. Öğrencilerimizin idari birimlerle yaşadıkları deneyimlerden elde edilen veriler doğrultusunda eğitim içerikleri güncellenerek, uygulamada süreklilik sağlanacaktır.

Danışma Kurulu üyelerinin katkılarıyla, erişilebilirlik ve kapsayıcılık alanlarında disiplinler arası yaklaşımları temel alan ulusal ve uluslararası proje başvurularının hazırlanması planlanmaktadır. Bunun yanı sıra, öğretim elemanlarına yönelik olarak düzenlenecek farkındalık seminerlerinde, özellikle görme engeli bulunan bireyler için ders notu hazırlama, ders anlatımında uyarlama yöntemleri ve erişilebilir materyal geliştirme gibi başlıklara yer verilecektir.

Tüm bu çalışmalar, “Engelsiz Kampüs” vizyonu doğrultusunda, fiziksel, akademik ve sosyal alanlarda erişilebilirliğin artırılmasına, üniversitemizin kapsayıcı eğitim anlayışının güçlendirilmesine ve sürdürülebilir bir farkındalık kültürünün oluşturulmasına katkı sağlayacaktır.